Το ψευδομόρφωμα

Εχω κουραστεί από τις ενδοεκκλησιαστικές διενέξεις, ιδίως από εκείνους που πιστεύουν ότι « εγω θα σώσω» την Εκκλησία, ότι όλα εξαρτώνται από «εμένα», ότι «για όλα μπορώ να κάνω κάτι».

Αν όμως αυτή η στάση δεν είναι φίλαυτη και εγωκεντρική τότε τι είναι; Το να επιλέγουμε πάντοτε τον εαυτό μας είναι μεγαλύτερη αποτυχία, από την επιλογή ενός Αλλου εστω και αν είναι «αποτυχημένος». Το σίγουρο είναι ότι δεν επηρεάζουμε εμείς την ταυτότητα της Εκκλησίας, αλλά η Εκκλησία επηρεάζει τη δική μας ταυτότητα. Δεν σώζουμε εμείς την Εκκλησία, αλλά η Εκκλησία δηλαδή ο Χριστός είναι εκείνος που μας σώζει. Υπερασπίζομαι την Εκκλησία σημαίνει ότι αυτοπαραιτούμαι από κάθε υπεράσπιση της. Αυτή είναι η κενωτική στάση του Χριστού (Αυτί Μάλχου,μάχαιρα επι την θήκη).
Η καλύτερη υπεράσπιση του Θεού και της Εκκλησίας, δηλαδη η φανέρωση της, ειναι να αντιμετωπίζουμε το Θεό, την Εκκλησία και τον κόσμο οχι με κριτήρια ηθικιστικά και ψυχολογικά, δηλαδή του να κάνω κάτι η να μη κάνω κάτι, του να νοιώθω ετσι η να μη νοιώθω ετσι, αλλά με κριτήρια οντολογικά, δηλαδή εντάσσομαι η όχι στο πλέγμα των προσωπικών σχέσεων της εκκλησιαστικής κοινότητας.
Μόνο μέσα από τη προσωπική σχέση στην εκκλησιαστική κοινότητα ο ανθρωπος αντιλαμβάνεται τη γυμνοτητα του, τη κατάσταση του, την ασθένεια του. Από τον χώρο της φιλαυτίας που γεννιούνται τα πάθη, περνάει στο χώρο της φιλοθείας και της φιλανθρωπίας. Τότε απορρίπτει την απατηλή του εικόνα και βρίσκει τον εαυτό του. Τότε συνειδητοποιεί ότι το πρόβλημα δεν είναι ηθικό η ψυχολογικό, αλλά οντολογικό. Τότε καταλαβαίνει ότι δεν φταίει ο τάδε Επίσκοπος η ο δείνα Πατριάρχης, ουτε και ο Πάπας της Ρώμης, αλλά μάλλον ο Πάπας που κρύβουμε μέσα μας, το ψευδομόρφωμα δηλαδή του «ικανού εαυτού μας», της πήλινης παντοδυναμίας μας.

Εγκώμιο στην Κοίμηση της Θεοτόκου

Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού

Τι είναι αυτό το μυστήριο το μέγα, που συντελείται γύρω από το πρόσωπό σου, ιερή Μητέρα και Παρθένε; «Ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου».
Όσο υπάρχουν άνθρωποι θα σε μακαρίζουν, γιατί μονάχα Συ είσαι άξια για μακαρισμό! Και να που όλες οι γενιές Σε μακαρίζουν. Εσένα είδαν οι θυγατέρες της Ιερουσαλήμ, δηλαδή της Εκκλησίας, και σε μακάρισαν οι βασίλισσες, δηλαδή οι ψυχές των δικαίων, και θα σε υμνούν αιώνια. Γιατί Συ είσαι ο θρόνος ο βασιλικός, στον οποίον παραστέκονται Άγγελοι κοιτάζοντας τον Βασιλέα και Δημιουργό να κάθεται επάνω του.
Συ έγινες Εδέμ νοητή, πιο ιερή και πιο θεϊκή από την παλιά. Γιατί σε εκείνη την Εδέμ έμεινε ο Αδάμ ο γήινος, ενώ σ' Εσένα ο Κύριος του ουρανού. Εσένα προεικόνισε η κιβωτός, γιατί Συ γέννησες τον Χριστό, τη σωτηρία του κόσμου, που καταπόντισε την αμαρτία και κατασίγησε τα κύματά της. Εσένα προεικόνισε η βάτος, Εσένα είχαν επιγράψει προφητικώς οι θεοχάρακτες πλάκες, Εσένα προζωγράφισε η κιβωτός του νόμου και Σένα είχαν φανερά προτυπώσει η στάμνα η χρυσή και η λυχνία και η τράπεζα και η ράβδος του Ααρών που 'χε βλαστήσει. Από Σένα προήλθε η φλόγα της θεότητος, το μέτρο και ο Λόγος του Πατρός, το γλυκύτατο και ουράνιο μάννα, το όνομα το απερίγραπτο και πάνω από όλα τα ονόματα, το φως το αιώνιο και απρόσιτο, ο άρτος της ζωής ο ουράνιος, ο καρπός που δεν γεωργήθηκε, αλλά βλάστησε από Σένα με σώμα ανθρώπινο. Εσένα δεν προμηνούσε το καμίνι που έβγαζε φωτιά και ταυτόχρονα δρόσιζε αλλά και έκαιγε κι ήταν αντίτυπο της θείας φωτιάς που μέσα Σου κατοίκησε;
Παρά λίγο όμως θα ξεχνούσα τη σκάλα του Ιακώβ. Τι δηλαδή; Δεν είναι φανερό σε όλους ότι Εσένα προεικόνιζε κι ήταν προτύπωσή Σου; Όπως ο Ιακώβ είχε δει τις άκρες της σκάλας να ενώνουν τον ουρανό με τη γη και να ανεβοκατεβαίνουν σ' αυτήν Άγγελοι, έτσι κι εσύ ένωσες αυτά που ήσαν πριν χωρισμένα, αφού μπήκες στη μέση Θεού και ανθρώπων κι έγινες σκάλα, για να κατεβεί σε μας ο Θεός, που πήρε το αδύναμο προζύμι μας και το ένωσε με τον εαυτό Του κι έκανε τον ανθρώπινο νου που βλέπει τον Θεό. Πού θα αποδώσουμε ακόμη τα κηρύγματα των Προφητών; Σ' Εσένα, αν θέλουμε να δείξουμε ότι είναι αληθινά! Γιατί, ποιο είναι το Δαβιτικό μαλλί του προβάτου που πάνω του έπεσε σαν βροχή ο Υιός του Θεού, που είναι συνάναρχος με τον Πατέρα; Δεν είσαι Συ ολοφάνερα;
Ποιά είναι επίσης η Παρθένος, που ο Ησαϊας προορατικώς προφήτευσε ότι θα συλλάβει και θα γεννήσει Υιόν τον Θεό, που είναι μαζί μας; Και ποιο είναι το βουνό του Δανιήλ, από το οποίο κόπηκε πέτρα, αγκωνάρι, ο Χριστός, χωρίς να υποκύψει σε ανθρώπινο εργαλείο;
Ας έρθει ο Ιεζεκιήλ ο θεϊκότατος κι ας δείξει πύλη που έχει κλειστεί και που πέρασε από μέσα της μόνο ο Κύριος και παραμένει κλειστή.
Εσένα, λοιπόν, κηρύττουν οι Προφήτες. Εσένα διακονούν οι Άγγελοι και υπηρετούν οι Απόστολοι. Εσένα σήμερα, καθώς αναχωρούσες προς τον Υιό Σου, περιτριγύριζαν ψυχές Δικαίων και Πατριαρχών και το άπειρο πλήθος των θεοφόρων Πατέρων, που συγκεντρώθηκαν από τα πέρατα της γης, σαν μέσα σε σύννεφο, ψάλλοντας ύμνους ιερούς σ' Εσένα, την πηγή του ζωαρχικού σώματος του Κυρίου, πλημμυρισμένοι από τα θεία συναισθήματα.
Ω, πως η πηγή της ζωής μεταφέρεται προς την ζωήν δια μέσου του θανάτου! Πώς να ονομάσουμε το μυστήριο τούτο που σχετίζεται με Σένα; Θάνατο; Μα, αν και η πανίερη και μακαρία ψυχή Σου χωρίζεται από το αμίαντο σώμα Σου και αυτό το σώμα Σου παραδίδεται στην ταφή, όμως δεν παραμένει στο θάνατο κι ούτε διαλύεται από τη φθορά. Όπως ο ήλιος, ο ολόλαμπρος και πάντα φωτεινός, όταν σκεπαστεί για λίγο από το σώμα της σελήνης, φαίνεται σαν να χάνεται και το σκοτάδι να παίρνει τη θέση της λάμψης του, μα αυτός δεν χάνει το φως του, αλλά έχει μέσα του την πηγή του φωτός. Έτσι κι Εσύ, αν και καλύπτεσαι σωματικά από τον θάνατο για κάποιο χρονικό διάστημα, εντούτοις αναβλύζεις πλούσια, καθαρά κι ατέλειωτα τα νάματα του θείου φωτός και της αθάνατης ζωής, ποταμούς χάριτος και πηγές ιαμάτων.
Εσύ άνθισες σαν δένδρο γλυκύτατο κι είναι ο καρπός Σου ευλογία στο στόμα των πιστών! Γι' αυτό και δεν θα ονομάσω θάνατο την ιερή μετάστασή Σου, αλλά κοίμηση ή αποδημία ή ενδημία, για να εκφρασθώ καλύτερα, αφού, φεύγοντας από την κατοικία του σώματος, πηγαίνεις να κατοικήσεις στα καλύτερα, στα δεξιά του θρόνου του Υιού Σου.
Άγγελοι μαζί με Αρχαγγέλους Σε μεταφέρουν από τη γη στους ουρανούς. Καθώς περνάς ευλογείται ο αέρας και ο αιθέρας καθαγιάζεται. Χαίροντας υποδέχεται ο ουρανός την ψυχή Σου. Σε προϋπαντούν οι ουράνιες δυνάμεις με ύμνους ιερούς και τελετή χαρμόσυνη: «τις αυτή η αναβαίνουσα λελευκανθισμένη, εγκύπτουσα ωσεί όρθρος;». Είσαι ωραία, λένε οι ουράνιες δυνάμεις, σαν το φεγγάρι κι όλα τα Χερουβίμ εκπλήσσονται και τα Σεραφείμ Σε δοξάζουν, Εσένα που δεν ανέβηκες μονάχα ως τον ουρανό, σαν τον Προφήτη Ηλία, ούτε μονάχα μέχρι τον τρίτο ουρανό, σαν τον Απόστολο Παύλο, αλλά έφτασες μέχρις αυτόν τον θρόνο του Υιού Σου και στέκεις κοντά Του με πολλή κι ανείπωτη παρρησία.
Έγινες, λοιπόν, ευλογία για όλον τον κόσμο, αγιασμός για το σύμπαν, άνεση για τους κουρασμένους, παρηγοριά για τους πενθούντες, θεραπεία για τους αρρώστους, λιμάνι για του θαλασσοδαρμένους, συγχώρηση για τους αμαρτωλούς, παρηγοριά για τους λυπημένους, πρόθυμη βοήθεια για όλους που σε επικαλούνται, αρχή και μέση και τέλος όλων των αγαθών που ξεπερνούν τον νου μας.
Πώς υποδέχθηκε ο ουρανός αυτήν που έγινε πλατύτερη απ' αυτόν; Και πώς ο τάφος δέχθηκε Αυτήν που δέχθηκε μέσα Της τον Θεόν; Ω μνήμα ιερό και θαυμαστό και σεβάσμιο και προσκυνητό, που και τώρα το περιποιούνται Άγγελοι, παρευρισκόμενοι με πολύν σεβασμό και φόβο, και άνθρωποι που έρχονται σ' αυτό με πίστη, τιμώντας το, προσκυνώντας το, φιλώντας το με μάτια και χείλια και με πόθο ψυχής αντλώντας πλούτο αγαθών.
Εμπρός, λοιπόν, ας ταξιδέψουμε νοερά μακριά απ' τη ζωή αυτή μαζί με την Παναγία, που φεύγει απ' τη γη αυτή. Ελάτε όλοι με πόθο καρδιακό, ας κατεβούμε στον τάφο μαζί με την Παρθένο που κατέρχεται σ' αυτόν. Ας παρασταθούμε ολόγυρα στο ιερότατο κρεβάτι της.
Ας ψάλλουμε ύμνους ιερούς, τέτοια περίπου λέγοντας μελωδικά άσματα: «Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου». Χαίρε αμνάς που γέννησες τον Αμνό του Θεού. Χαίρε συ που είσαι πιο πάνω από τις αγγελικές δυνάμεις. Χαίρε η δούλη και Μητέρα του Θεού. Αμήν.

«Η των απελπισμένων μόνη ελπίς»

Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου
Η Παναγία είναι η μόνη ελπίδα. Δεν υπάρχει άλλη για τους πολλούς απελπισμένους. Μονάκριβη μάνα. Είχε απελπιστεί από τις ικανότητες της. Δεν στεκόταν στα δεκανίκια των λόγων των άλλων. Στηριζόταν στον σταυρό του Υιού της. Ο πόνος την ομόρφαινε πιο πολύ. Στον κίνδυνο βρήκε τη λύτρωση. Επέλεξε τη σιωπή. Κυνηγήθηκε. Αγάπησε τα δύσκολα. Άντεξε στον πόνο. Άντεξε και στην ευτυχία των μαθητών του Υιού της, δίχως λάθη στις εξετάσεις. Ήξερε ν’ αναμένει.
Έπαθε λοιπόν κι έμαθε. Κέρδισε κι έχει να δώσει. Ό,τι έχει είναι δικό μας. Ο πλούτος ακένωτος, ζωοδόχος πηγή, ζωηφόρος αγάπη, επιτάφιος της απόγνωσης. Να μη την καταδέχονται και νάναι τόσο καταδεκτική.
Η έκφραση της μια μεγάλη σιωπή, εύλαλη. Σκουπιδοντενεκέδες περιττών λόγων καθημερινά στις εξώθυρες, γεμάτοι οι λάκκοι. Το πέμπτο ευαγγέλιο της Παναγίας είναι όλο λευκές σελίδες, είναι γραμμένο από θωπευτική σιωπή, από μελάνι παραμυθίας. Είναι μια ανοιχτή αγκαλιά, μια σεμνή παρουσία, ένα μαντήλι, ένα ρόδο, ένα κουκί θυμίαμα στο λιβανιστήρι της γιαγιάς, μια αχτίδα ήλιου στην κλειστή κάμαρη, η μόνη γυναικεία μορφή στο κελλί του ασκητή, η διακόνισσα του Άθω, η αρχόντισσα του Πρωτάτου, η θαυματουργός Γερόντισσα.
Η Παναγία, η θάλασσα του Πεντζίκη, το λιμάνι της σωτηρίας, το μαφόρι της σκέπαστρο παρηγοριάς, η αρετή της τροφή μας, όλων των πεινασμένων, των φτωχών άφωτων, η φίλη των αθώων, των μαυρισμένων στο δάκρυ πονεμένων γιάτρισσα, ο ήλιος του χιονιού μας. Η Παναγία δεν είναι διόλου δυσνόητη, δεν είναι σύμβολο, δεν είναι ούτε γριά ούτε παιδούλα, ξέρει πόσο αισιόδοξη να είναι, ν' απομακρύνεται ξέρει από το προσκήνιο, εκεί που δεν θέλουν να την επικαλούνται. Δεν θέλει να δυσκολεύει κανένα, ούτε με την αγάπη της. Όσοι επέλεξαν τη χαζομάρα τους αφήνει να φάνε τα μούτρα τους.
Επιτέλους ας νοιώσουμε πως η μοναξιά μας πρέπει να μάθει να στρώνει μόνη τραπέζι. Δεν γίνεται συνέχεια να ξεγλυστράμε και να θέλουμε κι έτοιμο φαγητό και στρωμένο τραπέζι κι άμισθο και χαμογελαστό υποτακτικό. Καλούμεθα νάμαστε ευγνώμονες μ’ αυτό που μας δόθηκε, η ανδρεία να μας στολίσει, η ωραιότητα της παιδικής αγνότητας να καλύψει τη γύμνια μας, σε μια εποχή που η κακομοιριά δέρνει τους καλλιτέχνες, τους επιστήμονες και μερικούς ακόμη ιερείς.
Ευχαριστώ, Παναγία μου, για τον ενθουσιασμό που μου δίνεις απόψε, που είμαι απελπισμένος και η ελπίδα μου είσαι Εσύ. Ας αφήσουμε λίγο και τους άλλους, ας δούμε και το σκαρί μας, δεν είναι εγωιστικό, είναι απαραίτητο.
Ελπίδα στο μέλλον, απελπισία καλή στο παρελθόν, χαρά στο νυν, μακαριότητα στο αεί. Πάντα η θυσία, θυσιάζεται ο Υιός στον Σταυρό. θυσιάζεται η μητέρα του στην αγκαλιά του άφατου πόνου. Ο πόνος με πόνο νικιέται. Η αγάπη κερδίζεται με πόλεμο. Πότε θα μας διδάξει κι εμάς η αγία Παράδοση;
Μονάκριβη ελπίδα του κόσμου Υπεραγία Θεοτόκε.
Από το βιβλίο του «Αθωνικό Απόδειπνο», εκδόσεις Αρμός

Ο αλλος δρόμος

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ.κ.Ιωάννη Ζηζιούλα

Φαίνεται δτι ή οικολογική κρίση είναι κρίση πολι­τισμού. Είναι μιά κρίση, ή οποία έχει νά κάνει μέ τήν απώλεια της ιερότητας της φύσεως στόν πολι­τισμό μας. Μόνο δύο δρόμους μπορούμε νά δούμε γιά τό ξεπέρασμα αυτής τής κρίσεως. Ο ένας είναι ό δρόμος τής ειδωλολατρίας.Ο ειδωλολάτρης θεω­ρεί τόν κόσμο ιερό, γιατί τόν βλέπει διαποτισμένο από τή θεία παρουσία. Επομένως, τόν σέβεται (μέ­χρι σημείου λατρείας μάλιστα) καί δέν τόν κατα­στρέφει. Άλλα κατά τόν ιδιο τρόπο, δέν ανησυχεί ποτέ καί γιά τήν τύχη του, γιατί πιστεύει στήν αιω­νιότητα του. Δέν βλέπει επίσης καμμιά ανάγκη γιά μετασχηματισμό τής φύσεως ή γιά υπέρβαση των ορίων της: ο κόσμος είναι καλός, οπως είναι, καί κατέχει εκ φύσεως ο,τι χρειάζεται, γιά νά επιζήσει.
Ό άλλος δρόμος είναι αυτός πού έχουμε περι­γράψει εδώ ώς τή χριστιανική τοποθέτηση. Ο Χρι­στιανός σέβεται τόν κόσμο ώς ιερό οχι γιατί ενέχει στή φύση του τήν παρουσία τού Θεού, άλλά γιατί βρίσκεται σέ διαλεκτική σχέση μέ τό Θεό. Ετσι σέ­βεται τόν κόσμο (χωρίς νά τόν λατρεύει, αφού δέν πιστεύει οτι έχει κάποια θεία παρουσία στή φύση του), άλλά θεωρεί τόν άνθρωπο τό μόνο δυνατό συν­δετικό κρίκο ανάμεσα στό Θεό καί στή δημιουργία. Ο άνθρωπος γίνεται έτσι ένας σύνδεσμος, πού μπο­ρεί ή νά φέρει τήν υλική φύση σέ κοινωνία μέ τό Θεό, καί μέ τόν τρόπο αυτό νά τήν αγιάσει, ή νά τήν στρέψει τελικά πρός τόν άνθρωπο — ή πρός τήν ιδια τή φύση — καί νά τήν καταδικάσει νά γίνει «κάτι», ένα «αντικείμενο», τού οποίου τό νόημα καί ό σκο­πός εξαντλούνται στήν ικανοποίηση τού ανθρώπου.
Άπό τούς δύο αυτούς τρόπους ό δεύτερος, ό χριστιανικός, είναι εκείνος πού προσδίδει στόν άνθρωπο βαρειά ευθύνη γιά τήν τύχη τής δημιουρ­γίας. Ο πρώτος, ό ειδωλολατρικός, βλέπει τόν άνθρωπο σάν μέρος τού κόσμου- ό δεύτερος, μέ τό νά βλέπει τόν άνθρωπο ώς κρίκο ανάμεσα στόν κό­σμο καί τό θεό, τόν βλέπει ώς τό μοναδικό πρόσω­πο στή δημιουργία, δηλαδή ώς τόν μόνο πού σέβε­ται βαθιά τόν απρόσωπο κόσμο, οχι μόνο γιά νά τόν «διατηρήσει», άλλά γιά νά τόν καλλιεργεί καί νά τόν ενσωματώνει σέ μορφές πολιτισμού, οι όποιες θά τόν ανυψώσουν στό δικό του επίπεδο, σέ αιώνια επι­βίωση καί σωτηρία.
Έκτος άν έπιθυμούμε νά γυρίσουμε στήν ειδωλο­λατρία, αυτός φαίνεται νά είναι ό μόνος τρόπος γιά νά δείξουμε σεβασμό στήν ιερότητα τής κτίσεως, καί νά αντιμετωπίσουμε τήν οικολογική μας κρίση. Γιατί διαφαίνεται πλέον καθαρά οτι τό πρότυπο τής ανθρώπινης κυριαρχίας στήν υλική κτίση, οπως τό ζούμε σήμερα στήν τεχνολογική μας εποχή, δέν θά μπορέσει νά οδηγήσει στήν επιβίωση τής δημιουρ­γίας τού θεού.
(Η κτίση ως Ευχαριστία,εκδ.Ακρίτας,εκδ.πρώτη,σ.σ.122-123)

Η Πλατυτέρα των Ουρανών

Αρχιεπίσκοπου Αυστραλίας Στυλιανού
Από το έργο Ενσαρκώσεις του Δόγματος, Εκδόσεις Δόμος
(Εικόνα: Δια χειρός Σταμάτη Σκλήρη)

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας της Παναγίας! Όσο κι αν περιλαμβάνει αυτός ο μήνας και μια μεγάλη δεσποτική εορτή -τη Μεταμόρφωση του Χριστού- ο Αύγουστος είναι ο κατ' εξοχήν θεομητορικός μήνας του χρόνου. Ακόμη πιο πολύ κι από τον Μάρτη, τον μήνα του Ευαγγελισμού. Γιατί δεν είναι μόνο η γιορτή, η Κοίμηση της Παναγίας στις 15 Αυγούστου, που χρωματίζει όλο τον μήνα. Είναι προπάντων ολόκληρο το πριν από την Κοίμηση δεκαπενθήμερο: Οι καθημερινές Παρακλήσεις στην εικόνα της Παναγίας με την κατάνυξη και τη συντριβή τους. Η νηστεία, η πιο φιλάνθρωπη όλου του χρόνου, μιας και δεν λείπουν τα παντοειδή φρούτα και λαχανικά. Τα μελτέμια που προϊδεάζουν για τον επερχόμενο χειμώνα και κάνουν πιο ποθητή τη μητρική αγκαλιά... Ακόμη ηχεί πένθιμα στ' αυτιά μου η δειλινή ικεσία του χριστιανού ποιητή Μ. Μουντέ:
Έλα σαν Αυγουστιάτικο μελτέμι
προτού οι εφτά πληγές σφραγίσουνε το τέλος....
Αυτός ο «δεκαπεντισμός», όπως τον λένε στη Μυρτιδιώτισσα των Κυθήρων, είναι που κάνει τον Αύγουστο αποκλειστικό μήνα της Παναγίας. Όπως το Άγιον Όρος είναι το αποκλειστικό Περιβόλι Της!
Όμως τι είναι ένας μήνας ή το δάκτυλο μιας χερσονήσου, όταν προκειται για τη «Μεγαλόχαρη», την «Παντάνασσα», την «Πλατυτέρα των Ουρανών»;
Κανένα πρόσωπο στην Εκκλησία δεν εγνώρισε τόσο μεγάλη χάρη απο τον Θεό. Αλλά και κανένα πρόσωπο δεν αφιερώθηκε τόσο νωρίς και τόσο ανεπιφύλακτα στου Θεού το θέλημα. Στο Ναό εισήλθε «ως τριετίζουσα δάμαλις», και στο μήνυμα του Ευαγγελισμού, το ανήκουστο, απάντησε: ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου (Λουκ. 1,38). Γι' αυτό την εχαρίτωσε ο Θεός και την μακαρίζουν πάσαι αι γενεαί ως την Κεχαριτωμένη. Γι' αυτό και η Εκκλησία δεν αρκέσθηκε να την κηρύξει Αγία, και την ονόμασε Ιlαναγία. Και επειδή δέχθηχε στη γαστέρα Της παν το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώs, ήταν πολύ φυσικό να μη φθάνει ένας μόνο χαρακτηρισμός για να εκφράσει ολόκληρο το μυστήριο της Παναγίας. Γι' αυτό ο λαός μας της έδωσε άπειρα ονόματα, είτε ανάλογα με τις ιδιότητές Της, είτε ανάλογα με τα τοπωνύμια των προσκυνημάτων Της. Έτσι την είπε Γρηγορούσα, Γοργοεπήκοο, Γλυκοφιλούσα, Οδηγήτρια, Λαοδηγήτρια, Ελεούσα, Παμμακάριστο, Περίβλεπτο, Δεξιοκρατούσα, Επταβηματίζουσα, Μυρτιδιώτισσα, Βαλουκλιώτισσα, Καμαριανή, Λαμπινή, Πορταΐτισσα κ.ά. Απ' όλον αυτόν τον πλούτο των ονομάτων και επιθέτων, που δείχνουν πόσο ζωντανή και βαθειά μένει πάντα η λατρεία της Παναγίας στη λαϊκή μας ευσέβεια, θα αναλύσουμε εδώ με συντομία μόνο ένα χαρακτηρισμό Της, που φαίνεται να εκφράζει και να συνοψίζει συγχρόνως και όλους τους άλλους μαζί. Πρόκειται για τον χαρακτηρισμό Πλατυτέρα των Ουρανών.
Τι εννοούμε λοιπόν μ' αυτή την προσωνυμία της Θεοτόκου; Είναι απλώς μια υπερβολή της πιστευούσης ψυχής; Είναι ένας ρητορισμός της βυζαντινής γραμματείας; Ή μήπως έχει και συγκεκριμένο θεολογικό περιεχόμενο ένας τέτοιος χαρακτηρισμός; Δεν χωρεί καμμιά αμφιβολία ότι η Παναγία ονομάστηκε «Πλατυτέρα των Ουρανών» γιατί εχώρεσε στη γαστέρα Της «τον αχώρητον Θεόν». Οι ουρανοί δεν τον χωρούσαν και τον εχώρεσε η μήτρα της Παρθένου! Γι' αυτό ο υμνωδός διερωτάται θαυμαστικώς: «Ο αχώρητος παντί πώς εχωρήθη εν γαστρί;»;
Αυτή όμως είναι μόνο η μία πλευρά του νομίσματος· το ένα μόνο μέρος της ιστορίας. Υπάρχει και η άλλη, που έχει κι αυτή τη σπουδαιότητά της, και μάλιστα το συγκλονιστικό ενδιαφέρον της, γιατί αφορά εμάς τους ανθρώπους και όχι τον Θεό. «Πλατυτέρα των Ουρανών» λέγεται η Παναγία, όχι μονάχα γιατί εχώρεσε τον «αχώρητον Θεόν», αλλά γιατί χωρεί και άλλους, που για πολλούς λόγους δεν χωρεί ο ουρανός! Στον ουρανό, δηλαδή στη Βασιλεία των Ουρανών, δεν χωρούν όλοι. Θέση και δικαίωμα εκεί έχουν μόνο οι άγιοι, οι εκλεκτοί. Οι αμαρτωλοί και βέβηλοι δεν έχουν εκεί θέση. Όμως στης Παναγίας την καταφυγή και προστασία τολμούν να πλησιάσουν κι αυτοί ζητώντας έλεος και πρεσβείες και μεσιτεία. Γνωρίζοντας οι αμαρτωλοί πως είναι από τη γη η Παναγία, την αναγνωρίζουν μάνα όλου του κόσμου: «και Σε μεσίτριαν έχω προς τον φιλάνθρωπον Θεόν...», ψάλλουμε στην Παράκληση. Η Παναγία λοιπόν χωρεί περισσότερα από τον ουρανό και εν σχέσει με μας τους ανθρώπους. Γι' αυτό είναι και από αυτή την άποψη των ουρανών Πλατυτέρα!
Ας ευχηθούμε να μη στερηθεί κανείς πιστός και κανείς άνθρωπος τη σωτήρια πρεσβεία Της προς τον Υιό Της και Λόγο και Σωτήρα του κόσμου!

Καλό Δεκαπενταύγουστο

"Επίβλεψον εν ευμενεία πανύμνητε Θεοτόκε,
επι την εμήν χαλεπήν του σώματος κάκωσιν,
και ιασαι της ψυχής μου το αλγος"