Ο πόνος του παιδιου της σημερινής χαναναίας, της κόρης της, γίνεται δικός της πόνος, δικό της αίτημα προσωπικό: «Ελέησόν με, Κύριε, Υιέ Δαυίδ, η θυγάτηρ μου κακώς δαιμονίζεται». Πολλές φορές αισθανόμαστε την ενότητα της ανθρώπινης φύσης.
Απο την εμπειρία μας παρατηρούμε το φαινόμενο ένα συγκεκριμένο πρόσωπο να θεωρείται σαν φορέας ολόκληρης της ανθρωπότητος. Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα που το χρησιμοποιεί και ο Αγιος Περγάμου Ιωάννης:
Μετα από μια μάχη το Αρχηγείο του Στρατού ανακοινώνει ότι υπήρξαν 10 νεκροί. Αυτοί οι δέκα νεκροί, για έναν που δεν εχει προσωπική σχέση μαζί τους, εινα δέκα διαφορετικοί ανθρωποι που ο θάνατος του καθενός δεν επηρεάζει την ανθρωπότητα στο σύνολο της. Υπάρχουν και αλλοι ανθρωποι, οι οποίοι συνεχίζουν να ζούν και επομένως η ανθρώπινη φύση δεν επηρεάζεται. Ομως για τη μάνα ενός εξ αυτών, το παιδί της είναι φορέας ολης της ανθρωπότητος, ολόκληρου του κόσμου. Γι’ αυτό και την στιγμή του ανακοινωθέντος η μητέρα καταρρέει, χάνει τον κόσμο από μπροστά της. Γι’ αυτήν το παιδί της είναι ολόκληρος ο κόσμος.
Αυτή είναι μια εμπειρία από τις προσωπικές μας σχέσεις.Αυτό συμβαίνει οταν βιώνεται η ενότητα της ανθρώπινης φύσης.Οταν χάσουμε ένα ανθρωπο, κινδυνεύουμε να χάσουμε ολόκληρο τον κόσμο.
-Αυτό δεν αισθάνεται η μάνα όταν κινδυνεύει το παιδί της;
-Αυτό δεν αισθάνεται κάθε μέλος μιας οικογένειας, όταν δυστυχεί ένα άλλο μέλος;
Οι αγιοι Πατέρες διδάσκουν ότι πριν από την πτώση υπήρχε ενότητα του ανθρώπου με το Θεό, τον συνάνθρωπο, τον εαυτό του, και την δημιουργία ολόκληρη.
Ομως μετα την πτώση, μπηκε στη ζωή μας η διάσπαση, ο χωρισμός: Χωρίστηκε ο ανθρωπος από το Θεό, από τον συνάνθρωπο, διασπάστηκε εσωτερικά, αποξενώθηκε από το περιβάλλον και εκτοτε η πραγματοποίηση αυτης ενότητος παραμένει ένα απιαστο ονειρο.
Αυτό ομως το απιαστο ονειρο για το κόσμο, γίνεται μια χειροπιαστή πραγματικότητα μέσα στην Εκκλησία.
Μέσα στην Εκκλησία, δια του Χριστού, ο ανθρωπος επιστρέφει στην αρχική του κατάσταση, από ατομο φίλαυτο γίνεται πρόσωπο αγαπητικό, ενώνεται με ολους και με ολα και βιώνει την ενότητα της ανθρώπινης φύσης.
Αυτή την ενότητα βιώνουν κατ’ εξοχήν οι αγιοι. Αυτοί κατάφεραν να φθάσουν από το «κατ’ εικόνα» στο «καθ’ ομοίωσιν», από το πάθος στην αρετή, από τη φιλαυτία και τη μισοθεία στη φιλανθρωπία και στη φιλοθεία, από τη διάσπαση στην ενότητα.
Γι’ αυτό και βιώνουν την τραγωδία της ανθρωπότητος ως εξης:
-Αισθάνονται ότι η αμαρτία τους βαραίνει ολο τον κόσμο, ότι εχει κοσμολογικές συνέπειες.
-Βιώνουν τις αμαρτίες ολου του κόσμου σαν δικές τους και με πόνο και δάκρυα προσεύχονται για ολη την ανθρωπότητα.
Η χαναναία γυναίκα και οι αγιοι μας καλούν να βγούμε από τον εαυτούλη μας, να πάρουμε επάνω μας τα λάθη των αδελφών μας, τα σκάνδαλα των αδελφών μας, το αδιέξοδο των αδελφών μας.
Η οδύνη τους ας γίνει προσωπική μας οδύνη και η σωτηρία τους δική μας σωτηρία.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας κ.κ. Αμφιλόχιος Ράντοβιτς σήμερα το πρωί χοροστάτησε στη Θ.Λειτουργία στο παρεκκλήσιο του Αγίου Συμεώνος του Μυροβλύτου στο Πατριαρχείο.
Μετα τη Θ.Λειτουργία, ο Σεβασμιώτατος κ.κ. Αμφιλόχιοςμετέβη στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Βελιγραδίου για κοινωνήσει τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Σερβίας κ.κ. Παύλο. Κατά την εγκάρδια συνομιλία τους ο Μακαριώτατοςκ.κ. Παύλος παρεκάλεσε τον Σεβασμιώτατο κ.κ. Αμφιλόχιο όπως μεταφέρει στον νεοεκλεγέντα Πατριάρχη Μόσχας και Πάσης Ρωσίας τα συγχαρητήρια του και τις ευχές του για μακροημέρευση και αποστολική διακονία στο θρόνο των Μοσχοβιτών Πατριαρχών.
Ο Σεβασμιώτατος κ.κ.Αμφιλόχιος Ράντοβιτς σε μία παλαιότερη επίσκεψη του στον Μακαριώτατο.
Ο 16ος Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας ονομάζεται Κύριλλος. Κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας ο Μητροπολίτης Σμόλενσκ Κύριλλος ελαβε 508 ψήφους εναντι 169 του Μητροπολίτη Καλούγα Κλήμη και ανακηρύχτηκε Νέος Πατριάρχης Ρωσίας, σε ηλικία 62 ετών. Αξίζει να σημειωθεί οτι ο τρίτος υποψήφιος Μητροπολίτης Μινσκ κ.Φιλάρετος, απέσυρε την υποψηφιότητα του υπέρ του Μητροπολίτη Κύριλλου.
Πριν από τέσσερις-πέντε δεκαετίες, όχι και τόσο παλιά δηλαδή, η φτωχή Ελλάδα υποδεχόταν το τουριστικό της θαύμα, αθώα και ειδυλλιακή. Ηταν η επιτομή της γραφικότητας, η χαρά του ανθρωπολόγου. Στα χωριά εδέσποζαν ο χωροφύλακας και ο παπάς, οι δημογέροντες του καφενείου, παιδιά κουρεμένα γουλί, γυναίκες ακαθορίστου ηλικίας με μαντίλες. Οι άνδρες άφαντοι· τους είχε καταπιεί η μετανάστευση.
Σταδιακά, οι άνδρες σταμάτησαν να μεταναστεύουν στη Γερμανία, την Αυστραλία, την Αμερική, οι δουλειές αβγάτιζαν στην ντόπια ανοικοδόμηση και στον τουρισμό, η αστυφιλία ερήμωσε τους δημογεροντικούς καφενέδες και γέμισε τα δυάρια και τριάρια, οι επήλυδες πρώην αγρότες ανακάλυψαν νέα επαγγέλματα: θυρωροί, κλητήρες, ψιλικατζήδες, λαχειοπώλες, τρικυκλατζήδες, μπακαλόγατοι – ό,τι σήμερα ονομάζεται ευσχήμως γραφειοκρατία και παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών. Η ύπαιθρος ερήμωσε, οι μπαξέδες έγιναν χέρσα αγροτεμάχια, τα χορτολιβαδικά μεταλλάχθηκαν σε οικόπεδα, η τηλεόραση εκσυγχρόνισε τα ήθη και ισοπέδωσε τις ντοπιολαλιές, το ουίσκι των επιδοτήσεων παραμέρισε το τσίπουρο και τα στυφόκρασα.
Παρομοίως, στα άστεα, δηλαδή στο ένα και τεράστιο Αστυ. Οι καφενέδες με πρέφα και ντεμπισίρι αντικαταστάθηκαν από καφετέριες φραπέ και φρέντο, οι δρομίσκοι ξεχείλισαν Ι.Χ. με δόσεις, οι λουτρομπιντέδες του Μάριου Χάκκα έγιναν τζακούζι σε αποικίες από μεζονέτες, η Ελλάς έπλεε πλησίστιος στη νεωτερικότητα των ευρωπαϊκών πακέτων.
Επιδοτούμενη ευημερία και εκσυγχρονισμός. Με ευρωπαϊκό χρήμα, με δανεικό χρήμα, με μαύρο χρήμα, με μαύρη εργασία μεταναστών. Μεταναστών; Ναι, η Ελλάδα εισάγει πια μετανάστες· οι γειτονικές χώρες, και οι πιο μακρινές, στέλνουν ανθρώπους πολύ φτωχούς, φτωχότερους από τους Ελληνες. Οι φτωχοί μετανάστες προσφέρουν άφθονη μαύρη εργασία, φτηνή, που μπαλώνει τρύπες και καλύπτει αδυναμίες. Η Ελλάς ευημερεί και με αυτούς, ξεκοκκαλίζοντας επιδοτήσεις, μαύρο χρήμα, αποταμιεύσεις, εφάπαξ, οικόπεδα, δάνεια και κυμαινόμενο επιτόκια... Χωρίς να το καταλάβει, τα έχει φάει όλα, ξεπουλάει έπιπλα και ασημικά, δανείζεται κι άλλο, κι άλλο... Και – Και ύστερα ήρθε η κρίση. Σαν θύελλα. Οικονομική, κοινωνική, πολιτική, συστημική. Οι πόλεις ξεχείλισαν μετανάστες και πρόσφυγες, απόκληρους και πρεζάκια, ζητιάνους και παιδιά των φαναριών· η νομαδική φτώχεια δεν κρύβεται. Μαζί της αναδύεται και η νέα φτώχεια των ιθαγενών· οι μεγαλωμένοι με υποσχέσεις ευημερίας αντικρίζουν ένα περίκλειστο σύμπαν που όταν δεν τους αποκλείει στις παρυφές με τους γκασταρμπάιτερ, τους στριμώχνει σε τόσες δα χαραμάδες, στη χαραμάδα του βασικού μισθού, στην υπερεργασία, στην επισφάλεια, στον δανεισμό. Στη διάψευση.
Διάψευση. Το 2009, τα ασανσέρ της κοινωνικής ανόδου, της επιχειρηματικότητας, μιας οποιασδήποτε κινητικότητας, τέλος πάντων, έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας, μονίμως στο Off. Kαι οι σκάλες είναι κατειλημμένες από τέκνα, σόγια και ημετέρα πελατεία. Η πανεπιστημιακή μόρφωση, αποκτημένη με κόπο και χρήμα, πτυχίο, μάστερ, διδακτορικό, δεν ενεργοποιεί το ασανσέρ, τα βιογραφικά σωριάζονται σε συρτάρια και mailbox, δεν ανοίγουν θύρες· οι θύρες μισανοίγουν μόνο με μέσον.
Οποιος βγαίνει «έξω», πανεπιστημιακός μετανάστης, αν πετύχει καλές σπουδές και ειδίκευση, θα βρει μια καλή δουλειά, ανάλογη των προσόντων του. Δεν γυρνάει. Αν γυρίσει, τραβιέται σε άσκοπα ίντερβιου, απογοητεύεται, ξαναφεύγει. Ή μισοβολεύεται, μένει, και σιχτιρίζει.
Γυρνάω το βλέμμα στα ’80s. Εως τότε, το πτυχίο οδηγούσε σε μια δουλειά, ένα επάγγελμα, μια καριέρα. Υπήρχε ένας στοιχειώδης παραγωγικός ιστός, ο αγροτικός τομέας δεν είχε αποδιαρθρωθεί εντελώς, ο τουρισμός και η οικοδομή πρόσφεραν θέσεις εργασίας και εισόδημα, οι υπηρεσίες είχαν περιθώρια ανάπτυξης. Οι νέοι μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι επέστρεφαν στις επαρχίες τους και πρόκοβαν, ζούσαν καλύτερα απ’ ό,τι στην Αθήνα. Μια μειοψηφία μόνο επιθυμούσε να μπει στο Δημόσιο και να πορευτεί με τους γλίσχρους μισθούς του· το επέλεγαν φιλόλογοι, φυσικομαθηματικοί και γυμναστές, ίσως και μερικοί των οικονομικών· όλοι οι άλλοι αναζητούσαν τύχη στο ελεύθερο επάγγελμα και στον ιδιωτικό τομέα.
Από το ’90 και μετά, εκλείπει και αυτή η δυνατότητα. Η υπερπροσφορά μαύρης, φτηνής εργατικής δύναμης από τα πλήθη των μεταναστών, η επέλαση της χρηματοπιστωτικής οικονομίας και των ιδιωτικοποιήσεων, η απίσχνανση παραδοσιακών παραγωγικών δομών, η κατίσχυση ενός άπληστου καταναλωτικού ήθους, η απαξίωση των πτυχίων και της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, η υποβάθμιση του δημόσιου χώρου, η υπερσυγκέντρωση στις κατασκευές και στο εμπόριο, όλα μαζί προκαλούν κατάρρευση των μικρομεσαίων στρωμάτων. Καταρρέουν οι υλικές προϋποθέσεις, καταρρέει ο ορίζοντας προσδοκιών, καταρρέει το πλαίσιο αξιών. Τα γράμματα δεν οδηγούν στα άρματα: όχι άνοδο και πλούτο, αλλά ούτε καν μια ήσυχη θεσούλα δεν προσφέρουν.
Εως πρόσφατα, όσοι πήγαιναν «έξω» ονειρευόντουσαν το εδώ, την πατρίδα, τη σωματική σχέση με την εστία, τη φύση, την οικογένεια και τους φίλους. Επέστρεφαν. Και μαζί έφερναν το δυναμικό τους, τη γνώση του έξω, τον κοσμοπολιτισμό μαζί με έναν υγιή πατριωτισμό. Οχι πια. Οσοι πάνε έξω για κάτι παραπάνω από μονοετές μάστερ σε βρετανική φάμπρικα, είπαμε: Μένουν εκεί. Και νοσταλγούν την Ελλάδα ως τόπο διακοπών, ως γραφικότητα.
Πολύ περισσότερο: Τώρα ακούω όλο και συχνότερα τους ίδιους τους νέους να θέλουν να φύγουν και να μην ξαναγυρίσουν. Και οι γονείς τους τι κάνουν; Τους συμπαραστέκονται. Εξάγουμε μυαλά, τα καλύτερα μυαλά, τον ανθό της ελληνικής κοινωνίας. Ξαναγυρνάμε ειρωνικά και τραγικά, αντεστραμμένα, στο ’50 και το ’60, μείον την ελπίδα: στη γραφικότητα μιας χώρας γερόντων και δημογερόντων, χωρίς μυαλά, χωρίς νιότη. Η Ελλάδα του 2020 δείχνει από τώρα το πρόσωπό της: χωροφύλακες, θυρωροί, σεκιούριτι, ντελίβιρι, λιμενοφύλακες, τσιτσερόνε, γκαρσόνια, ημιαπασχολούμενοι, χασομεράνε σε απέραντα καφενεία μη καπνιστών. Είναι το ίζημα του ελληνισμού. Ο αφρός βρίσκεται στη Διασπορά.
Το Μοναστήρι Tvrdos ευρίσκεται κοντά την πόλη Trebinje της Δημοκρατίας της Σερβικής (Βοσνίας- Ερζεγοβίνης). Είναι η εδρα της Μητροπόλεως Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης με μεγάλη και μακραίωνη χριστιανική παράδοση στην περιοχή της Ερζεγοβίνης.Εδω ασκήτευσε ο Αγιος Βασίλειος του Οστρογκ, ο θαυματουργός, Αγιος της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Όπως κάθε χρόνο ετσι και εφέτος ο εορτασμός των Θεοφανείων στο Μοναστήρι Tvrdos ( με το παλαιο ημερολόγιο 19 Ιανουαρίου) ηταν πανηγυρικός και μεγαλοπρεπής. Στη Θ.λειτουργία χοροστάτησε ο πρώην Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης καθηγητής κ. Αθανάσιος Γιέβτιτς.
Μετα τη θ.λειτουργία με λιτανευτική πομπή κλήρος και λαός κατευθύνθηκαν στον ποταμό Τρεμπισνιτσα, για την καθιερωμένη κατ’ ετος κατάδυση του Τιμίου Σταυρού.
...Είναι δεκαέξι χρονών καί τόν λένε Φαλή. Ταξίδευε στό κατάμεστο τραίνο καί καθόταν κοντά στήν πόρτα πού συνέδεε τά βαγόνια. Ένας χωροφύλακας περνώντας τόν έσπρωξε δυνατά εξω ρίχνοντας τον επάνω στίς ράγες. Τό τραίνο ήταν σέ κίνησι καί του έκοψε καί τά δύο πόδια. Οι σιδηροδρομικοί τόν πήραν στό νοσοκομείο καί ανέλαβαν τά εξοδά του χωρίς καμμία άλλη φροντίδα. Ή καταγωγή του άπό τό PointeNoire όπου ζουσε σέ μιά φτωχογειτονιά μέ τόν παντρεμένο αδελφό του. Εκείνος δεν είχε τά χρήματα (10 ευρώ) ουτε γιά τό εισιτήριο νά ελθη νά βοηθήση. Του έδωσα μιά μικρή βοήθεια καί τήν διεύθυνσι τής εκκλησίας μας στό PointeNoire.
Άπό τότε θυμάμαι πάντα τό βλέμμα του. Άφ' ότου έφυγα δύο φορές του έστειλα ξανά βοήθεια μέ έναν ποδοσφαιριστή, άπό τά παιδιά μας, ώστε νά βοηθηθή καί ό ίδιος δοξάζοντας τόν Θεό γιά τά δυνατά πόδια πού του έδωσε.
Ό Φαλής είναι μιά ένσάρκωσι τής Αφρικής. Καρτερία μέσα στήν οδύνη καί τήν φτώχεια. Στά μάτια του λάμπει ή υπομονή άλλά καί τό παράπονο. Ό Κύριος μας τόν υπέδειξε γιά νά τοϋ δωρήσουμε τήν Αγάπη καί τήν Ελπίδα Του.
Ιερομόναχος Θεολόγος
Υ.Γ. Ό «ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΣ» διέθεσε δωρεά του κ. Θεοδ. Τζίμα καί αγοράστηκε ένα αναπηρικό «ποδήλατο» πού είναι χειροκίνητο καί ένα άπλα αναπηρικό καρότσι γιά εσωτερικούς χώρους. Ηδη ό νεαρός πήρε τά δώρα του καί μέ πολύ χαρά κινειται μέσα στήν πόλι μόνος του κάτι πού έστερείτο.
Ό π. Θεολόγος κάνει κάποιες σκέψεις μήπως μπορέσει μέσω φιλανθρωπικών οργανώσεων τής Αγγλίας νά τόν στείλη εκεί, γιά νά του βάλουν τεχνικά μέλη. Μακάρι νά μπόρεση νά ύλοποιηθή αυτή ή σκέψις καί νά σταθή στά πόδια του αυτό τό νέο παιδί.(Φως Εθνών,τεύχος119,σελ.20)
Πολύ ανησυχητική ειναι η είδηση που μας ερχεται απο την οικονομικά ισχυρή Ιαπωνία. Φαντασθείτε τι θα επακολουθήσει στις μη ισχυρές οικονομίες! Μηπως ηρθε η ωρα για την πολυπόθητη εσωτερική αλλαγή και μεταστροφή στη ζωή μας;
"Άνεργος Ιάπωνας βρέθηκε νεκρός από την πείνα στο σπίτι του στην Οζάκα, μετέδωσε σήμερα το ιαπωνικό κανάλι TBS. Ο 49χρονος άντρας ήταν άνεργος εδώ και ένα χρόνο, οπότε είχε λήξει η σύμβαση ορισμένου χρόνου με την τράπεζα στην οποία εργαζόταν.
«Δεν υπήρχε τίποτα στο ψυγείο του, απολύτως τίποτα», δήλωσε στην τηλεόραση ο υπεύθυνος του κτιρίου στο οποίο κατοικούσε το θύμα, προσθέτοντας ότι δεν είχε πληρώσει το ενοίκιο επί αρκετούς μήνες.
Σύμφωνα με το ΤBS, η νεκροψία έδειξε πως ο άτυχος άνδρας είχε αποβιώσει πριν από ένα μήνα και ότι, κατά τη στιγμή του θανάτου του, το στομάχι του ήταν εντελώς άδειο. Η αστυνομία της Οζάκα δεν διέψευσε ότι ο θάνατος του θύματος οφείλεται στην πείνα, δεν ανακοίνωσε ωστόσο καμία λεπτομέρεια.
Από τα τέλη του 2008, η Ιαπωνία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, βιώνει έντονα τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης, με τους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας και των ηλεκτρονικών να πλήττονται ιδιαίτερα. Η ιαπωνική κυβέρνηση εκτιμά ότι, μέχρι τον ερχόμενο Μάρτιο, τουλάχιστον 85.000 εποχικοί εργαζόμενοι έχασαν ή πρόκειται να χάσουν τη δουλειά τους, σημαντικό ποσοστό των οποίων θα καταλήξουν άστεγοι, καθώς ο εργοδότης ήταν εκείνος που τους παρείχε και κατάλυμα.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι θάνατοι από πείνα δεν είναι ασυνήθιστοι στην Ιαπωνία, καθώς πολλοί από αυτούς που εξαθλιώνονται μέχρι τέτοιου σημείου, ντρέπονται να καταφύγουν στις κοινωνικές υπηρεσίες για να ζητήσουν τροφή"(Kathimerini.gr 15-1-2009).
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιεροθέου
Οι πρόσφατες εκρήξεις των δεκαπεντάρηδων, όπως τις αποκάλεσαν, τρόμαξαν πολλούς και προσπάθησαν να τις αναλύσουν. Κάθε γεγονός επιδέχεται μια ανάλυση, ιδίως τα γεγονότα εκείνα που δημιούργησαν μεγάλη κοινωνική αναστάτωση. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι κατά τις αναλύσεις η «χαϊδεύουν τα αυτιά» των νέων η προσπαθούν σε αυτές να βάλη ο καθένας την δική του θεωρία, ιδεολογική, φιλοσοφική, κοινωνική, πολιτική.
Το πρόβλημα, όμως, των κοινωνικών εκρήξεων των νέων και των εφήβων έχει ερμηνευθή σωστά, νηφάλια και αυθεντικά, κατά το δυνατόν, από διαφόρους επιστήμονας (παιδαγωγούς, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους) και είναι συνάρτηση τόσο της ηλικίας τους όσο και των κοινωνικών συνθηκών στις οποίες μεγαλώνουν.
Γνωρίζουμε από την ψυχολογία ότι ο έφηβος με τις ενέργειές του προσπαθεί να αποκτήση ταυτότητα του χώρου και του χρόνου, να αποκτήση την δική του προσωπικότητα. Από την «κλειστή» ομάδα στην οποία ζη ως παιδί, μετά την γέννησή του, όπου δεν έχει δική του προσωπική ελευθερία, πασχίζει να ανεξαρτητοποιηθή, να αποκτήση την προσωπική του ταυτότητα στον χώρο και τον χρόνο, και αυτό γίνεται με διάφορες επανασταστικές εκρήξεις. Πρόκειται, δηλαδή, για μια φυσιολογική διαδικασία ολοκληρώσεως της προσωπικότητας, αφού από την υποταγή του στην οικογενειακή και κοινωνική ομάδα, που λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο κολεκτιβιστικά, πρέπει να φθάση στην ελευθερία του προσώπου. Αυτή η μετάβαση γίνεται με συγκρούσεις, επαναστάσεις, κάποτε αιματηρές, ανάλογα με τις συνθήκες κάθε εποχής.
Ο Κόνραντ Λόρεντς, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ, κάνει λόγο για την λεγομένη «φυσιολογική νεοφιλία» και με τον όρο αυτό εννοεί ότι ο νέος προσπαθεί να αποσπασθή από κάθε τι το παραδοσιακό, το οποίο του είναι ενοχλητικό, και συγχρόνως επιδιώκει να προσλάβη κάθε τι καινούριο, που του φαίνεται ελκυστικό. Όταν όμως ενηλικιώνεται, αποκτά την «καθυστερημένη υπακοή», δηλαδή αποδέχεται την παράδοση και τις πολιτισμικές αξίες μιας κοινωνίας.
Το πρόβλημα, κατά τον Λόρεντς, δεν είναι αυτή η διαδικασία, που ούτως η άλλως είναι φυσιολογική και όλοι την περνούν, αλλά αφ' ενός μεν η εμμονή κάποιου νέου στην παιδικότητα για πολύ χρόνο, χωρίς να αναπτυχθή μέσα του η «φυσιολογική νεοφιλία» στην εφηβεία του, αφ' ετέρου δε η εμμονή στην «νεοφιλία» για πολύ χρόνο, αν και μεγαλώνη ηλικιακά και η μη απόσπαση από παιδικές και εφηβικές νοοτροπίες, δηλαδή η παρατεταμένη εφηβεία. Και στις δύο περιπτώσεις εκδηλώνεται μια ψυχολογική ανωριμότητα. Έτσι, προβληματισμό δημιουργεί τόσο το ανώριμο παιδί, που δεν απογαλακτίζεται, όσο και ο «παιδισμός» των μεγάλων, οι οποίοι, εκτός των άλλων, εκμεταλλεύονται αυτήν την ψυχολογική διαδικασία ωριμάνσεως του παιδιού, για πολιτικούς και κομματικούς σκοπούς.
Πέρα από αυτές τις αναλύσεις πρέπει να δη κανείς το φαινόμενο των εκρήξεων μέσα από δύο σημαντικές παραμέτρους.
Η μία είναι η νοοτροπία των ουτοπικών ιδεολογικών συστημάτων. Η λέξη ουτοπία -«ου τόπος»- σημαίνει μια ανεφάρμοστη κοινωνική ιδεολογία. Ο όρος αυτός προήλθε από τον Τόμας Μουρ με το έργο του «Ουτοπία», που αναφέρεται σε μια ιδανική πολιτεία, η οποία είναι απομακρυσμένη σε ένα νησί και είναι οργανωμένη με σοσιαλιστικό τρόπο. Ποτέ, όμως, δεν υπήρξε μια τέτοια ιδανική και τέλεια κοινωνία, γι’ αυτό και γίνεται λόγος για ουτοπικό όνειρο. Αυτό μας θυμίζει τις ουτοπικές ιδέες του Πλάτωνα, όπως εκφράζονται στην «Πολιτεία» του. Βέβαια, ο Μαρξ σε αυτόν τον ηθικό σοσιαλισμό της ουτοπίας του Μουρ αντέταξε τον επιστημονικό σοσιαλισμό, που αναφέρεται στον κοινωνικό μετασχηματισμό μέσα από συγκεκριμένους ιστορικούς και κοινωνικούς όρους. Πρέπει, όμως, να παρατηρηθή ότι πολλές τέτοιες ουτοπίες, μερικές φορές, συνδέονται και με ολοκληρωτισμούς που αυτοδιαλύονται.
Η άλλη παράμετρος είναι ότι οι αδικίες που επικρατούν στις κοινωνίες βασανίζουν το ανθρώπινο πρόσωπο και την ελευθερία του, και το εξαναγκάζουν να επαναστατή, γιατί κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο «το βία υποταττόμενον στασιάζει καιρού λαβόμενον». Οπότε, οι ηλικιωμένοι αντί να ερεθίζουν την νεοφιλία των νέων, για δικούς τους λόγους, αφού πιστεύω ότι εν πολλοίς τέτοια επαναστατικά κινήματα είναι καθοδηγούμενα, θα πρέπει να φροντίσουν να οργανώνουν την κοινωνία πιο δίκαια και δημοκρατικά.
Φυσικά, το ότι η κοινωνία είναι άδικη δεν σημαίνει ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να την ανατρέπη χωρίς να ανοικοδομή προηγουμένως κάτι το θετικό η τουλάχιστον χωρίς να διατυπώνη θετικές προτάσεις. Επίσης, δεν επιτρέπεται στον καθένα να καταστρέφη τον κοινωνικό ιστό και την προσωπική ελευθερία του άλλου, ούτε ακόμη να αφανίζη τις περιουσίες των τρίτων. Μάλιστα, και στο σημείο αυτό ο Λόρεντς έχει παρατηρήσει ότι το να επαναστατούν οι νέοι εναντίον του κοινωνικού καθεστώτος και των γονέων τους, αλλά παράλληλα «να έχουν την απαίτηση να συντηρούνται από την ίδια αυτή κοινωνία και από τους γονείς τους» είναι μια απερίσκεπτη παιδαριώδης συμπεριφορά.
Κατά την εκκλησιαστική μας παράδοση η κοινωνική αδικία είναι αποτέλεσμα των εσωτερικών παθών τα οποία πάθη αναπτύχθηκαν στην λεγόμενη μεταπτωτική κοινωνία. Σε μια τέτοια κοινωνία στην οποία επικρατεί η αδικία, το συμφέρον, η ιδιοτέλεια, η συσσώρευση πλούτου από τους λίγους σε βάρος των πολλών κλπ. πρέπει να υπάρχουν δίκαιοι νόμοι, ολοκληρωμένη παιδεία, ώριμοι κοινωνικοί και πνευματικοί θεσμοί για να φέρουν την κοινωνική ισορροπία. Για να εκφρασθώ κατά τον Μαξ Βέμπερ, η νόμιμη εξουσία πρέπει να συνδυασθή με την παραδοσιακή και χαρισματική εξουσία για να λειτουργή σωστά.
Βέβαια, επειδή το θέμα ξεκινά από το πάθος της φιλαυτίας, που είναι η μεγαλύτερη αρρώστια της εποχής μας, όλα τα ανθρώπινα μέσα διόρθωσης είναι ανεπαρκή, εάν ο άνθρωπος δεν αναγεννηθή πνευματικά και εάν δεν αποκτήση εσωτερική πληρότητα. Γι' αυτό από τα Κόμματα γίνεται συνεχής λόγος για αλλαγή, κάθαρση, εκσυγχρονισμό, επανίδρυση του Κράτους, μεταρρυθμίσεις και όλα διαψεύδονται στην πράξη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το όραμα της τέλειας κοινωνίας ομοιάζει ως μια ουτοπική ιδεολογία που πάντοτε αναζητάται και συνεχώς οδηγεί στην απογοήτευση.
Συνεπώς, το άρρωστο πρόσωπο αρρωσταίνει την κοινωνία και τους θεσμούς, ενώ το ολοκληρωμένο πρόσωπο, δίνει νόημα στον θεσμό, την κοινωνία και την ζωή, κρατά την κοινωνία σε μια ισορροπία, στην οποία ούτε εν ονόματι του συνόλου καταργείται η ελευθερία του προσώπου, όπως συμβαίνει στην δικτατορία, ούτε εν ονόματι της ελευθερίας του ατόμου καταργείται το κοινωνικό σύνολο, κατά την πρακτική της αναρχίας.
Συμπερασματικά, οι νεανικές και εφηβικές εκρήξεις είναι σε κάποιον βαθμό προβλεπόμενες, αλλά απαιτούνται υγιείς και δίκαιοι θεσμοί, αλλά και ολοκληρωμένη παιδεία για να επιφέρη την κοινωνική εξισορρόπηση και να ικανοποιή τα όνειρα των νέων, αποβάλλοντας τις αβεβαιότητες του μέλλοντος.
(Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», 21-12-2008)
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (ΤΗΣ ΧΑΝΑΝΑΙΑΣ)
Αυτή την ενότητα βιώνουν κατ’ εξοχήν οι αγιοι. Αυτοί κατάφεραν να φθάσουν από το «κατ’ εικόνα» στο «καθ’ ομοίωσιν», από το πάθος στην αρετή, από τη φιλαυτία και τη μισοθεία στη φιλανθρωπία και στη φιλοθεία, από τη διάσπαση στην ενότητα.
.jpg)
.jpg)
